paź 8 2025
Kto otrzyma dom po rozwodzie?
Jednym z problemów, z jakimi borykają się małżeństwa w trakcie rozstania, jest podział majątku. Dom, niegdyś wymarzony, często zdobywany wielkim wysiłkiem, po rozwodzie może stać się źródłem nieporozumień i zaostrzenia sporów. Na szczęście prawo reguluje te kwestie. Wyjaśniamy, kto może otrzymać dom po rozwodzie i co na ten temat mówią przepisy.
Kiedy dom wchodzi do majątku wspólnego?
Dom wchodzi do majątku wspólnego, jeśli został nabyty już po ślubie z funduszy męża i żony, zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Nie ma przy tym znaczenia, który z małżonków figuruje w akcie notarialnym czy kto faktycznie przekazał pieniądze na zakup. Wyjątkiem są nieruchomości kupione przed sformalizowaniem związku oraz te otrzymane w spadku lub darowiźnie, które pozostają w majątku osobistym właściciela. Przykładowo, jeśli mąż odziedziczył dom po rodzicach albo żona nabyła go za czasów panieńskich, to po rozwodzie nieruchomość pozostaje jej lub jego własnością. Ponadto według art. 47 KRiO, jeśli małżonkowie zawarli umowę majątkową małżeńską z rozdzielnością majątkową, tzw. intercyzę, dom po orzeczeniu rozwodowym nie podlega podziałowi.
Jak się ustala, komu przypadnie dom po rozwodzie?
Podział majątku po rozwodzie polega na ustaleniu, który z byłych małżonków przejmie nieruchomość i w jaki sposób zostaną wyrównane udziały drugiej strony. Jeżeli rozwiedzeni są zgodni, mogą sporządzić umowę, w której jeden z nich przejmuje dom, a drugi otrzymuje spłatę lub inne składniki majątkowe. Na każdym etapie rozmów można się konsultować z adwokatem od rozwodów, który może pomóc w opracowaniu argumentacji.
Gdy nie ma porozumienia, decyzję o tym, komu przypadnie dom po rozwodzie, podejmuje sąd, biorąc pod uwagę m.in. możliwości finansowe stron, sprawowaną opiekę nad dziećmi oraz zdolność do utrzymania lokalu w odpowiednim stanie. Majątek wspólny dzieli się między małżonków po równo, chyba że okoliczności uzasadniają przyznanie nierównych udziałów, zgodnie z art. 43 KRiO. Wówczas jeden z rozwiedzionych może otrzymać większą część wartości nieruchomości niż drugi.
Załóżmy, że mąż wniósł 250 000 zł na zakup i remont domu, a żona wniosła działkę wartą 100 000 zł. Po rozwodzie sąd może przyznać budynek mężowi w 70% wartości, a żonie 30%, którą otrzyma w formie spłaty, nie zajmując nieruchomości fizycznie. Co jednak jeśli żona ma się opiekować dziećmi? Sędzia, kierując się dobrem najmłodszych, może matce przyznać prawo do zamieszkiwania w domu, nawet jeśli jej udział w jego wartości jest mniejszy, a mąż otrzyma spłatę w innej formie.
Czy małżonkowie mogą być współwłaścicielami domu po rozwodzie?
W niektórych przypadkach po rozwodzie byli małżonkowie pozostają współwłaścicielami domu. Takie rozwiązanie bywa tymczasowe, dopóki nie zostanie zawarta umowa między nimi lub wydany wyrok o podziale majątku. Rozwiedzeni mogą ustalić kto korzysta z której części domu, albo wynajmują dom osobom trzecim i dzielą po połowie uzyskany dochód. Współwłasność pociąga za sobą potrzebę współpracy obu stron, ponieważ każda decyzja dotycząca nieruchomości – sprzedaż, remont czy wynajem – wymaga zgody współwłaścicieli.
Co się dzieje, gdy żadna ze stron nie chce lub nie może przejąć domu?
Zdarza się, że ani były mąż, ani była żona, nie chcą przejąć domu po rozwodzie albo żadne z nich nie ma pieniędzy na spłatę drugiego. W takiej sytuacji sąd może zarządzić sprzedaż nieruchomości, a uzyskana kwota zostanie podzielona zgodnie z udziałami każdego z małżonków. Najczęściej są to udziały po połowie, chyba że wcześniej ustalono nierówne udziały w majątku. Sprzedaż domu rozwiązuje problem, ale często rodzi trudności praktyczne – wymaga znalezienia nabywcy, a cena rynkowa nie zawsze pokrywa się z oczekiwaniami stron.
Odpowiedź na pytanie, kto otrzyma dom po rozwodzie, nie jest jednoznaczna. Jeśli małżonkowie mają ustawową wspólność majątkową i dom został nabyty po ślubie, majątek po rozstaniu co do zasady dzieli się po połowie, ale nie zawsze tak się dzieje. Sąd musi ocenić sprawiedliwie, co komu przysługuje, zwracając uwagę m.in. na to, kto sprawuje opiekę nad dziećmi oraz jaki wkład finansowy lub rzeczowy wniesiono do majątku wspólnego i przez kogo.